|
Lata
50-te – początki w Ostrawie – Kunčičkách
Historia powstania ostrawskiego ogrodu zoologicznego jest
ściśle związana z działalnością górników kopalni Zárubek i Alexander
przy budowie tzw. Sadu Górniczego w dzielnicy Ostrava – Kunčičky. Sad
zaczął powstawać w 1948 roku na sześciohektarowym terenie w pobliżu
kopalni Alexander. W pracy uczestniczyli także mieszkańcy Ostrawy razem
z młodzieżą szkolną.
Powstały park służył do celów rekreacyjnych. Jego częściami
były np. scena, parkiet taneczny, brodzik dla dzieci i piaskownica. Na
jego terenie istniały także dwa korty tenisowy, boisko do siatkówki i
koszykówki.
Z inicjatywy Bohumila Vítka w 1949 roku postanowione w
powstającym parku utworzyć ogród zoologiczny. Do pierwszych zwierząt
należał kozioł, dwie sarny i pięć bażantów. Wkrótce dołączyły do nich
pawie a po ukończeniu woliery także inne ptaki.
Oficjalną datą powstania ostrawskiego zoo jest 26
października 1951 roku, kiedy został zatwierdzony pierwszy akt
powstania.
W 1952 roku w Zoo pracowało 6 zatrudnionych. W 1953 roku
Bohumilovi Vítkovi zostało powierzone kierowanie nowopowstałym Zoo.
Zoo
w chwili swojego powstania borykało się z poważnymi problemami okresu
powojennego, między innymi z katastrofalnym brakiem materiałów
budowlanych. Materiały budowlane często pochodziły z rozbiórek, Zoo
zwracało się do przedsiębiorstw regionu Ostrawskiego z prośbą o pomoc –
materiały czy wyroby. O skromnych warunkach świadczy fakt, że zarząd Zoo
został umieszczony w pomieszczeniu 3X5m w budynku stajni.
Problemy czasów powojennych takie jak z budowami miało zoo w
Kunčičkach także z hodowlą zwierząt. Ogromne problemy były między innymi
przy zapewnieniu paszy. Z zachowanych pism można stwierdzić, że
brakowało takiej żywności jak słonecznik, proso, ligustr i inne. W ich
zapewnianiu niejednokrotnie pomogło zoo w Bratysławie. Brakowało także
możliwości odpowiedniego przechowywania żywności. W 1955 roku była tylko
mała lodówka do przechowywania mięsa, którego miesięczne zużycie w tym
czasie wynosiło 600kg.
Najcenniejszym zwierzęciem w Zoo Kunčičky był samiec słonia
indyjskiego Pepík, którego zoo otrzymało w 1956 roku z Zoo Praga. Pepík
został przywieziony na teren Czechosłowacji jako ośmiomiesięczne
słoniątko był darem rządu Wietnamu. Słoń, który żył zarówno w
tymczasowym drewnianym baraku w Kunčičkách jak i w nowym pawilonie
słonia z 1962 roku w dzielnicy Ostrava Stromovka, zginął w 1964 roku –
wpadł do rowu.
Late 60-te – przeprowadzka i budowa nowego zoo w dzielnicy Slezská
Ostrava
Już przy zakładaniu ogrodu zoologicznego w dzielnicy Kunčičký
szukano nowej lokalizacji na budowę nowego zoo. Oprócz terenu Wielkiego
Ostrawskiego Lasu, tzn. Stromovky w dzielnicy Slezská Ostrava,
proponowano także Bielski las (Bělský les) w południowej części miasta
oraz Radvanice i Vřesina. Za wyborem terenu Stromovky świadczył np.
ciekawy teren, różnorodna roślinność leśna czy dostatek wód
powierzchniowych. Budowa nowego ogrodu zoologicznego zaczęła się w 1956
roku.
W lutym 1960 nastąpiła przeprowadzka zwierząt z dzielnicy
Kunčičky. Zwierzęta zostały umieszczone w prowizorycznych drewnianych
budynkach i klatkach przewiezionych z dzielnicy Kunčičky, do warunków,
które dzisiaj trudno sobie wyobrazić.
Ogród zoologiczny został otwarty dla zwiedzających 1 maja
1960 roku, należy dodać, że w tamtym okresie był w zasadzie jednym,
wielkim placem budowy. Wraz z nadejściem zimy zwierzęta ciepłolubne
przeniesiono do szybko dokończonego, ogrzewanego magazynu w części
gospodarczej a Zoo było zamknięte dla zwiedzających aż do kwietnia
przyszłego roku.
Podobnie jak wcześniej w dzielnicy Kunčičky, także w
dzielnicy Stromovka znaczna część prac budowlanych i innych z początku
została przeprowadzona przez samopomoc i pracę obywateli, młodzieży
szkolnej i miejscowych przedsiębiorstw. Bez ich pomocy nowy ogród
zoologiczny w Ostrawie mógłby nie powstać.
Budowa przebiegała w 1963 roku bardzo powoli, w Zoo pracowali
głównie górnicy – emeryci i pracownicy czasowi bez odpowiednich
kwalifikacji. Emeryci tworzyli połowę z 58 stałych pracowników. Zoo nie
miało wystarczających środków finansowych aby zatrudniać pracowników w
wieku produktywnym.
Stopniowo stworzono podstawową trasę dla zwiedzających, taką,
jaką znamy do dzisiaj i została wybudowana podstawowa infrastruktura
niezbędna do funkcjonowania Zoo (zwłaszcza Zookuchnia, centralny magazyn
siana itp.) Na tym etapie powstała większość głównych ekspozycji i
pawilonów zwłaszcza ekspozycja niedźwiedzi, pawilon małp, pawilon
drapieżników i „stary” pawilon słoni. Z wyjątkiem ekspozycji niedźwiedzi
pawilony w zmienionych formach funkcjonują do dzisiaj.
W latach 60-tych kolekcja zwierząt rozszerzyła się o niektóre znaczące
gatunki. W Zoo Pojawił się niedźwiedź polarny, suhak, aligator
amerykański, flamingi i pierwsze naczelne – szympansy „Lumba”, „Numba” i
„Peggy”.
Transportem dekady było przywiezienie słonia afrykańskiego
„Petra” z Zoo w Pradze w 1965 roku. Według artykułu w gazecie, jego
przybycie do ogrodu zoologicznego w Ostrawie było spowodowanie
nieodpowiednim miejscem dla chowu dorosłego słonia w Praskim ogrodzie
zoologicznym. Zoo Ostrawa zostało wybrane jako jedyne, które spełnia
chociaż minimalne wymaganie hodowli bezdotykowej ogromnego i agresywnego
samca słonia. I ten słoń przebywał w ostrawskim Zoo stosunkowo krótko, w
1968 roku zmarł nagle na zawał serca.
Z końca lat 60-tych pochodzą transporty kolejnych zwierząt,
które na trwałe zapisały się w historii ostrawskiego zoo. W 1967 roku
została przywieziona samica słonia indyjskiego „Sonia”, która w Ostrawie
żyła aż do 1991 roku. Dwa miesiące później siedmioletnia samica
hipopotama „Roza”. W lipcu 1968 roku na przejściu granicznym Rozvadov
został odebrany od pracowników Zoo Köln roczny samiec hipopotama
„Honza”, który jako jedyny z przedstawionych zwierząt żyje w ostrawskim
Zoo do dnia dzisiejszego.
Lata 70-te – wejście do pierwszej ligi
Lata siedemdziesiąte były dla ostrawskiego zoo czasem
intensywnych inwestycji w infrastrukturę. Zdecydowanie polepszyły się
usługi dla zwiedzających, zwłaszcza po otwarciu nowego parkingu i
restauracji samoobsługowej. Na zapleczu został wybudowany budynek
wielofunkcyjny służący jako miejsce odchowu młodych, zwierząt na karmę i
zimowisko ptaków. Został dokończony budynek kwarantanny i przychodni
weterynaryjnej, została zrekonstruowana Zookuchnia.
W 1975 roku został otwarty dla zwiedzających pawilon
hipopotamów. Tym samym hipopotamy przeprowadziły się z pomieszczeń,
które później służyły do chowu tapirów i kapibar, w nich jest obecnie
umieszczona ekspozycja nocna.
Z lat siedemdziesiątych pochodzi także pierwsze Zoo dla dzieci i
ekspozycja dla gibonów na stawie obok dzisiejszego wybiegu słoni.
Dzisiaj służy do hodowli lemurów.
W dolnej części ogrodu zostały postawione dwa przestronne
wybiegi jako podstawa przyszłej ekspozycji afrykańskich kopytnych. Te
wybiegi służyły przez kilka lat do hodowli lam, wielbłądów, kułanów czy
kucyków. Ekspozycja zwierząt afrykańskich została powiększona dopiero w
latach osiemdziesiątych tak jak inne rozpoczęte budowy z lat
siedemdziesiątych – pawilon ptaków wodnych, małych drapieżników i
centrum edukacyjne.
Lata 70-te są znamienne jeśli chodzi o profilowanie chowu w
Zoo i wyraźną poprawę składu hodowanych zwierząt. Nawet kosztem
czasowego spadku ilości zwierząt rozpoczęto hodowlę prawdziwych „skarbów”
hodowlanych. W ostrawskim Zoo po raz pierwszy pojawiły się nosorożce
tęponose, jelenie Milu, jelenie Elda, zebry Grevy`ego, koczkodany Diana,
lamparty amurskie, kułany, tapiry malajskie, tygrysy sumatrzańskie i
inne. Należy zauważyć, że nie chodziło o pojedyncze, stare czy w inny
sposób nieodpowiednie do chowu zwierzęta ale o dużo bardziej
perspektywiczne pary chowne lub grupy. Ponieważ wiele nowych gatunków
spłodziło młode, można ten czas bez przesady nazwać złotym wiekiem
ostrawskiego zoo, podczas którego zoo cieszyło także w kolejnej dekadzie
i który uplasował je wśród najlepszych tego typu obiektów w
Czechosłowacji.
Rok 1972 był czasem największego przewozu zwierząt z
ówczesnego ZSRR. Została importowana para młodych niedźwiedzi polarnych
„Fram” i „Vega”, trzy łosie i trzy wielbłądy dwugarbne. Niedźwiedzica „Vega”
dożyła godnych podziwu 34 lat, i kiedy zmarła w 2006 roku, kierownictwo
ostrawskiego zoo ze względu na warunki wybiegu niedźwiedzi postanowiło
nie odnawiać hodowli niedźwiedzi polarnych.
W 1974 roku do zoo przybył inny niezwykle cenny transport –
nosorożce tęponose „Natal” i „Dinah” pochodzące z Republiki Południowej
Afryki. Nosorożec „Natal” żyje do dziś w Zoo Dvůr Králové, „Dinah”
zmarła w 2008 roku. Oba nosorożce od początku były hodowane w
nieodpowiednich warunkach i właśnie z tego powodu się nie rozmnożyły.
Odejście „Natala” do zoo Dvůr Králové w 2010 roku było zakończeniem
hodowli nosorożców w Ostrawskim Ogrodzie Zoologicznym.
Lata 80-te – początek stagnacji
O ile w pierwszej połowie dekady były kończone inwestycje
rozpoczęte jeszcze pod koniec lat 70-tych (pawilon ptaków wodnych,
centrum edukacyjne, pawilon zwierząt afrykańskich), na końcu lat 80-tych
jakiekolwiek inwestycje całkowicie ustają.
W obszarze hodowlanym nie pojawia się tyle nowych gatunków
jak w poprzedniej dekadzie, ale warto wspomnieć o takich jak np.
niedźwiedź syryjski, binturongi czy orangutany. Samiec orangutana „Bimbo”
został jednym z najpopularniejszych zwierząt ostrawskiego zoo lat 80-tych
i początku 90-tych. „Bimbo” żył w Ostrawie od 1981 roku do 1993 roku,
kiedy na polecenie koordynatora został przeniesiony do innego ogrodu
zoologicznego.
Lata 90-te – okres osłabienia ale też stopniowej stabilizacji
Podobnie jak we wszystkich czeskich ogrodach zoologicznych,
także ostrawskie Zoo przechodziło w pierwszej połowie lat
dziewięćdziesiątych okres niestabilności i uzasadnionych obaw o swoją
przyszłość. Prawie całkowicie zaprzestano jakichkolwiek inwestycji a
zmiany dotknęły także składy zwierząt. Dochodzi do stopniowej utraty
dużych gatunków ssaków (została zakończona hodowla np. bosów czy słoni).
Sytuacja zaczyna się stabilizować w drugiej połowie lat 90-tych,
kiedy pojawiają się pierwsze małe inwestycje – nowe woliery ptaków
drapieżnych (1997), nowa ekspozycja rysiów i woliery papug i
niepełnosprawnych ptaków (wszystko w 1998 roku), nowych szop doczekały
się jelenie (1999)
Z nowych gatunków wymieńmy rysie kanadyjskie czy siki
wietnamskie. Dochodzi do wyraźnego rozszerzenia hodowli papug i ptaków
blaszkodziobych. Dowodem powrotu stabilizacji i powolnego rozrostu
ostrawskiego zoo było przyjęcie do prestiżowego Europejskiego
Stowarzyszenia Ogrodów Zoologicznych i Akwariów (EAZA) w 1996 roku.
Milenium – czas nowego rozwoju
Tak samo jak w drugiej połowie lat 90-tych, kontynuowano w
pierwszych latach nowego tysiąclecia budowę nowych ekspozycji. W 2000
roku postawiono nowy wybieg dla lwów i miejsce do zimowania dla
flamingów.
Za przełomowe wydarzenie, które zrobiło definitywną kropkę po
stagnacji ostrawskiego zoo, można uznać budowę i otwarcie nowego i
nowoczesnego pawilonu słoni (2004). W tym samym roku Ostrawskie Zoo
zostało przyjęte do Światowego Stowarzyszenie Ogrodów Zoologicznych i
Akwariów (WAZA).
Głównie dzięki wsparciu finansowemu i patronatowi miasta
Ostrawy w Zoo stopniowo zostały dokończone i udostępnione nowe
ekspozycje dla kuców i osłów, woliera dla sępów białogłowych, woliery
ptaków Tybetu i Chin, ekspozycja żurawi i pandy małej.
W 2005 roku zostały dokończone i udostępnione ścieżki
botaniczne, na nich oparto budowę nowych szklarni służących jako
zaplecze działu botanicznego. Ostrawskie Zoo zaczyna profilować się nie
tylko jako ogród zoologiczny ale także i botaniczny.
Punktem kulminacyjnym pierwszej dekady nowego tysiąclecia
było dokończenie i otwarcie (2010) nowej kompleksu ekspozycji dla
niedźwiedzi i hulmanów nazwanego Czitwan (Čitván) oraz nowego zoo dla
dzieci.
Wielu potrzebnych inwestycji doczekało się także zaplecze
Zoo. Podłączono gaz, zbudowano kilka oczyszczalni ścieków oraz
kanalizację a także zmodernizowano zaplecze hodowlane razem z zapleczem
dla ryb i płazów. Razem z budową nowych obiektów doszło do rozbiórki
niektórych starych i całkowicie nieodpowiednich budynków takich jak np.
restauracja letnia, stara cieplarnia czy stare woliery ptaków przy
głównej trasie.
W dziedzinie hodowli z jednej strony doszło do stopniowego
zakończenia hodowli niektórych dużych gatunków ssaków (np. pumy, jaguary,
niedźwiedzi polarne, nosorożce), jednocześnie jednak doszło do wyraźnego
rozszerzenia gatunków wcześniej niehodowane w Ostrawie, takie jak np.
płazy, gady czy bezkręgowce. Do najciekawszych hodowlanych nowości
nowego stulecia można zaliczyć lemury mokok, żurawie syberyjskie,
pantery mgliste itp.
2011…… - przyszły kierunek
Z ogromną pomocą miasta Ostrawy Ostrawskie Zoo dzięki
przygotowywanym projektom w kolejnej dekadzie wyraźnie zmienia swój
wygląd, dzięki temu przesunie się znowu na czołowe miejsce w ramach
ogrodów zoologicznych Republiki Czeskiej.
Już na początku tego okresu zwiedzający mają się doczekać
nowoczesnej restauracji otwartej przez cały rok, połączonej z centrum
edukacyjnym i zewnętrznym światem wodnym, który wyrośnie plus minus na
miejscu, gdzie stała pierwotna restauracja letnia.
Przebudowy doczeka się także jeden ze stawów, który będzie
m.in. służyć jako przechodnia ekspozycja wyspowa z swobodnie
poruszającymi się między odwiedzającymi lemurami.
Przygotowywany nowy teren wejściowy ma zastąpić istniejący i
znacząco zwiększyć komfort odwiedzających. Oprócz samych kas biletowych
będą nowe Zoo sklepy i toalety, będą także nowe obiekty dla zarządu Zoo.
Kolejnym projektem jest ekspozycja fok i pingwinów, która ma
zastąpić stary, betonowy wybieg niedźwiedzi w centralnej części Zoo.
Możliwość oglądania pływających fok pod szybą wyraźnie zwiększy
atrakcyjność tej części Zoo i być może w oczach odwiedzających w pełni
zastąpi hodowane wcześniej niedźwiedzie polarne.
W ostrawskim Zoo na razie nieużywany sposób prezentacji
zwierząt zaproponuje zwiedzających azjatyckie safari, które jest
planowane na łące za wybiegiem wielbłądów. Nowej ekspozycji doczekają
się także tygrysy, na do teraz nieużywanym terenie lasu na ścieżce od
pawilonu zwierząt afrykańskich (obszar jest około dziesięciokrotnie
większy niż aktualny wybieg tygrysów). Częścią kompleksu będzie również
ogromna przechodnia woliera ptaków wodnych.
Najtrudniejszym z planowanych projektów będzie przebudowa
pawilonu ptaków wodnych na pawilon ewolucji, który będzie przeznaczony
głównie dla grupy szympansów i niektórych innych afrykańskich naczelnych
i dopełniony o wiele mniejszych gatunków zwierząt.
Oprócz tych „dużych” projektów Zoo będzie dalej przeprowadzać
wiele mniejszych zmian, takich jak np. poprawa estetyki starszych
pawilonów czy budowanie mniejszych ekspozycji naszej fauny w ramach
ścieżek botanicznych.
Źródło: oficjalna strona
Zoo Ostrava (2011)
|
|